Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng dự kiến tổ chức vào đầu năm 2026, đây là sự kiện chính trị quan trọng của Đảng, trọng đại của đất nước; là dấu mốc đặc biệt trên con đường phát triển, mở ra kỷ nguyên mới, “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. Do vậy, việc xác định chủ đề Đại hội như trên là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp, vừa chứa đựng những tư tưởng chủ yếu trong toàn bộ nội dung các văn kiện Đại hội; vừa là những định hướng lớn, tư tưởng chỉ đạo, mục tiêu và nhiệm vụ trọng tâm mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện trong cả nhiệm kỳ; đồng thời, vừa bảo đảm ngắn, gọn, rõ, mang tính hiệu triệu, hành động mạnh mẽ.

Thực tiễn lịch sử cách mạng Việt Nam đã chứng minh: sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đất nước ta đã thống nhất 50 năm, qua gần 40 năm đổi mới và đã đi được nửa chặng đường thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2021 - 2030). Sự nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử; lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội được định hình sáng rõ, được thực tiễn kiểm nghiệm là đúng đắn. Những thành tựu vĩ đại đạt được sau thống nhất và đổi mới là nền tảng, điều kiện vững chắc để Việt Nam hiện thực hóa tầm nhìn chiến lược, bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

“Trải qua 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu rất to lớn, có ý nghĩa lịch sử; độc lập, chủ quyền quốc gia và môi trường hòa bình được giữ vững, chính trị - xã hội ổn định, kinh tế ngày càng phát triển, quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc, đời sống nhân dân không ngừng được nâng cao,...”1. “Qua 40 năm đổi mới, Việt Nam đã trở thành quốc gia có nền kinh tế lớn thứ 4 trong ASEAN, thứ 32 trên thế giới; GDP bình quân đầu người năm 2025 gấp gần 25 lần sau ba thập kỷ”2. Vị thế, uy tín, sức mạnh tổng hợp quốc gia ngày càng được củng cố và tăng cường.

Qua 50 năm thống nhất, Việt Nam giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và định hướng xã hội chủ nghĩa; giữ vững vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, bảo đảm vai trò quản lý hiệu quả của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của Nhân dân; đảm bảo cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi. Đảng, Nhà nước, Nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa được bảo vệ vững chắc. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, an toàn thông tin được bảo đảm; tiềm lực quốc phòng, an ninh được tăng cường; xử lý linh hoạt, chủ động, hiệu quả các tình huống, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển đất nước. Các yếu tố: chính trị, tinh thần, kinh tế, văn hóa, xã hội, không ngừng được củng cố, tăng cường, nâng lên,… tạo sức mạnh tổng hợp cho phát triển đất nước, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, góp phần quan trọng vào thành công của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Cùng với đó, quan hệ đối ngoại được mở rộng, hội nhập quốc tế ngày càng hiệu quả. Việt Nam đã và đang thể hiện rõ, tốt vai trò là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được khẳng định và nâng cao. “Đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân được mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với các đối tác, trọng tâm là các nước láng giềng, các nước lớn, bạn bè truyền thống; nâng cấp, nâng tầm quan hệ với các đối tác chủ chốt, đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 nước, trong đó quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 12 nước, đối tác chiến lược với 8 nước, đối tác toàn diện với 14 nước”3.

Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo là lựa chọn mang tính lịch sử, là sự nghiệp sáng tạo vĩ đại mang tầm vóc lịch sử, có ý nghĩa to lớn, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, quy luật, xu thế phát triển chung của thời đại. Tiềm lực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, y tế, thể dục - thể thao, quốc phòng - an ninh, đối ngoại của nước ta không ngừng nâng cao, v.v. Sau 50 năm đất nước thống nhất mở ra cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế mới, tầm nhìn mới cho đất nước ta bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Trước bối cảnh đó, Hội nghị Trung ương lần thứ 11 (khóa XIII) của Đảng thống nhất lấy chủ đề Đại hội XIV là: “Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, chung sức, đồng lòng quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030; tự cường, tự tin, tiến mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vì hoà bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”. Chủ đề Đại hội XIV có hai vế rất rõ ràng, quan hệ biện chứng với nhau, là tiền đề, điều kiện của nhau; là hai bước, hai nấc thang, hai mặt của một thể thống nhất phải tiến hành song song, đồng thời và cả hai vế, hai mặt đều có một điểm chung mấu chốt, mang tính quyết định là “Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng”.

“Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng” cả nước, cả dân tộc, cả hệ thống chính trị “chung sức, đồng lòng quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030”. Kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; kỷ niệm 100 năm thành lập nước vào năm 2045 là nước phát triển, có thu nhập cao; đồng thời, “Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng”, hơn 100 triệu người như một: “tự cường, tự tin tiến mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vì hoà bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”. “Chung sức, đồng lòng...” là tiền đề, điều kiện rất quan trọng để “tự cường, tự tin tiến mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc,… vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”; đồng thời “tự cường, tự tin,…” là nền tảng, cơ sở vững chắc, mục tiêu, định hướng chiến lược để chúng ta có động lực, quyết tâm chính trị cao, hành động quyết liệt “chung sức, đồng lòng quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030”.

Nhiệm kỳ Đại hội XIV của Đảng, chúng ta phải nỗ lực phấn đấu với quyết tâm chính trị cao nhất, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 và cũng là nhiệm kỳ đầu tiên đất nước ta, dân tộc ta “tự cường, tự tin tiến mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc,… vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”. Do vậy, phải quyết tâm giữ vững, bảo vệ vững chắc nền hòa bình, độc lập, tự chủ của Tổ quốc; xây dựng đất nước giàu mạnh, phồn vinh; Nhân dân được hưởng văn minh, hạnh phúc; cả nước vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Để thực hiện được mục tiêu trên, phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương lần thứ 11 (khóa XIII), Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Trung ương thống nhất cao và nhận thấy cần triển khai ngay một số giải pháp lớn đã được nhất trí thông qua trong dự thảo các văn kiện, đồng thời cụ thể hóa trong văn kiện nhiệm kỳ 2025 - 2030 của các tổ chức Đảng, gồm: (i) Thống nhất về mục tiêu cao nhất của Đại hội XIV là quyết định những vấn đề chiến lược để bảo đảm “ổn định, phát triển và nâng cao đời sống của Nhân dân; mọi quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ giải pháp trong dự thảo các văn kiện đều phải thống nhất, đồng bộ, xuyên suốt và tạo sức mạnh tổng hợp, thực hiện cho được mục tiêu này. (ii) Thống nhất về yêu cầu cao của giai đoạn tới là “phát triển chất lượng cao, phát triển nhanh và phát triển bền vững”, “chủ động, tự cường và tự chủ trong phát triển”. Từ đó, bổ sung đầy đủ những khó khăn, thách thức khách quan phải đối mặt, những tồn tại, hạn chế kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ chưa khắc phục, những nhiệm vụ, giải pháp thích ứng với bối cảnh tình hình mới, thời cơ vận hội và thử thách mới bằng tư duy mới, cách làm mới mang tính cách mạng, vượt lên chính mình để bảo đảm phát triển chủ động, tự chủ, nhanh, bền vững,… (iii) Thống nhất quyết tâm mạnh mẽ “xác lập mô hình tăng trưởng mới”, “xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới” là các giải pháp căn cơ để khắc phục nguy cơ tụt hậu. Trong mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia làm động lực chủ yếu, kinh tế tư nhân (gồm cả khu vực tư nhân trong nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài) là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia; tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với kinh tế tư nhân.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: Thế giới đang trong thời kỳ thay đổi có tính thời đại, từ nay đến năm 2030 là giai đoạn quan trọng nhất để xác lập trật tự thế giới mới, đây cũng là thời kỳ cơ hội chiến lược quan trọng, giai đoạn nước rút của cách mạng Việt Nam để đạt mục tiêu chiến lược 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, tạo tiền đề vững chắc đạt mục tiêu 100 năm thành lập nước. Sự biến chuyển có tính thời đại đem đến thời cơ, thuận lợi mới, đồng thời cũng có nhiều thách thức, trong đó, thách thức nổi trội hơn và thời cơ mới còn có thể xuất hiện trong khoảnh khắc giữa những thay đổi đột biến trong cục diện thế giới. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhất là trí tuệ nhân tạo và công nghệ số đem đến cơ hội mà những quốc gia đang phát triển, chậm phát triển có thể nắm bắt để đi trước đón đầu, phát triển vượt bậc.

Lịch sử cách mạng Việt Nam cho thấy, dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng, khơi dậy ý chí tự lực, tự chủ, tự tin, tự cường, tự hào dân tộc, huy động sức mạnh toàn dân kết hợp với sức mạnh thời đại, con thuyền cách mạng Việt Nam sẽ đạt được những kỳ tích mới. Hiện nay là thời điểm ý Đảng hòa quyện với lòng dân trong khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc, sớm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, sánh vai với các cường quốc năm châu. Từ những vấn đề trên, có thể thấy, việc xác định chủ đề Đại hội XIV như trên là đúng đắn, phù hợp, là sự kết tinh trí tuệ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, chứa đựng những tư tưởng chủ yếu trong toàn bộ nội dung các văn kiện đại hội; đồng thời, là sự “hội tụ”, ngọn cờ dẫn dắt, cương lĩnh hành động của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng, hùng cường và hạnh phúc.

PGS, TS. VŨ VĂN PHÚC
nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản

_____________________

1 - ĐCSVN – Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, Nxb CTQGST, H. 2025, tr. 19.

2 - Sđd, tr. 20.

3 - Sđd, tr. 287 - 288.

 Theo Tạp chí Quốc phòng toàn dân