Vịnh Vân Phong là một trong những vùng nuôi thủy sản trọng điểm của tỉnh Khánh Hòa, trong đó đối tượng được người dân nuôi chủ yếu là tôm hùm bông. Thế nhưng từ 3 tháng nay, vùng nuôi tôm hùm ở vịnh Vân Phong lại rất ảm đạm. Tôm đến kỳ thu hoạch không xuất bán được, người nuôi phải “cầm cự” bởi chi phí nuôi tôm tăng mỗi ngày. Đáng lo ngại hơn, giá tôm hùm bông cũng đang giảm mạnh khiến người nuôi hoang mang, lo lắng.

Tôm hùm bông là loại hải sản có giá trị kinh tế cao, thị trường tiêu thụ chủ yếu xuất khẩu sang Trung Quốc qua đường tiểu ngạch. Tuy nhiên, mới đây, Trung Quốc sửa Luật bảo vệ động vật hoang dã, cấm bắt và buôn bán tôm hùm bông thiên nhiên.

Để xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc, các doanh nghiệp phải chứng minh là tôm không đánh bắt trực tiếp từ biển, minh chứng quá trình nuôi rõ ràng, không sử dụng giống khai thác từ tự nhiên, nghĩa là con giống phải là thế hệ F2. Điều này khiến việc bán tôm hùm bông phục vụ xuất khẩu càng thêm khó khăn, bởi con giống của Việt Nam chủ yếu là nhập khẩu và khai thác tự nhiên, trong nước chưa nhân tạo được.

Thống kê, toàn tỉnh hiện có 2.700 hộ nuôi tôm, trong đó khoảng 900 hộ nuôi tôm hùm bông với số lượng gần 100.000 lồng, tương đương 1.000 tấn. Hiện nay tôm loại 1 cơ bản đã tiêu thụ được hơn 70%, còn tôm loại 2 dưới 1kg/con mới chỉ bán được khoảng 150 tấn. Tổng sản lượng tôm hùm bông còn tồn đọng là khoảng 500 tấn.

Bà Hồ Thị Xuân Thoa, Công ty TNHH Lộc Phát, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa cho biết: Trước đây bà con bán tôm thì mình đi thu mua thôi, bây giờ bên TQ người ta đòi hỏi phải có giấy tờ chứng minh rõ ràng về nguồn gốc của con tôm hùm bông nên rất là khó khăn, vì mình chủ yếu nuôi tự phát thôi.

Ông Nguyễn Thanh Sang, Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã Nuôi trồng thủy sản du lịch Vân Phong cho rằng: Bây giờ muốn nuôi con tôm hùm bông hiệu quả phải xây dựng chuỗi liên kết có đầy đủ giấy tờ chứng minh từ con giống, đến tình hình nuôi đến liên kết thị trường, như vậy mới xuất theo đường chính ngạch được. Còn như mình bây giờ nuôi tự phát thì không còn phù hợp nữa rồi.

Trước tình hình tôm hùm bông không có thương lái thu mua, cơ quan chức năng tỉnh Khánh Hòa đã khuyến cáo bà con: nếu tôm kích cỡ nhỏ thì cố gắng tập trung chăm sóc, bảo vệ tài sản trong mùa mưa bão. Còn tôm đến thời kỳ thu hoạch, bên cạnh việc chăm sóc thì tiếp tục tìm kiếm các thị trường tiêu thụ. Về lâu dài, để giúp đầu ra cho tôm hùm được ổn định, không phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, các doanh nghiệp và các hộ nuôi cần phải thực hiện tốt công tác nuôi tôm hùm đúng quy hoạch, có đăng ký, kê khai đầy đủ với cơ quan quản lý, đồng thời áp dụng quy trình nuôi an toàn sinh học, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, hướng đến sự phát triển bền vững.