Khi những dòng nước lũ từ con sông Yamuna cuồn cuộn tràn vào ngôi nhà nhỏ của chị Bindu Pandey ở thủ đô New Delhi, chị biết rằng gia đình mình không còn thời gian để do dự. Cơn mưa lớn kéo dài cả tuần đã biến khu dân cư ven sông thành một vùng nước mênh mông, và Bindu buộc phải đưa chồng và các con rời khỏi tổ ấm quen thuộc trong vội vã.

Gia đình chị tìm được nơi trú ẩn tạm thời trong một chiếc lều cứu trợ do chính quyền dựng lên gần đó. Nhưng sự an toàn ấy chỉ kéo dài được vài ngày. Trận mưa lớn hôm 5/9 khiến lều cũng bị ngập. Một lần nữa, họ lại phải dọn đi, lần này là đến một trường học cách đó hơn 7 km.

Sông Yamuna – con sông thiêng bắt nguồn từ dãy Himalaya và chảy qua thủ đô New Delhi – từ lâu đã không còn xa lạ với tình trạng lũ lụt mỗi khi mùa mưa đến.

Nhưng năm nay, mưa lớn đến mức khác thường. Lượng mưa dồn dập đã đẩy mực nước sông vượt quá ngưỡng an toàn, biến hàng trăm khu vực trũng thấp thành những vùng ngập lụt nguy hiểm.

Đối với những gia đình như Pandey, sống ven sông là chấp nhận rủi ro. Họ đã từng phải sơ tán trong những năm trước, như vào mùa mưa 2023. Nhưng lần này, sự tàn phá còn nặng nề hơn.

Dọn dẹp sau lũ là cuộc chiến âm thầm với bùn đất, ẩm mốc và những mất mát không thể đo đếm. Tuy nhiên, điều khiến chị Pandey đau đáu nhất không phải là tài sản hay tiền bạc trôi theo dòng nước, mà là những cuốn sách học của các con.

Không phải vì sách quý giá về mặt vật chất, mà bởi trong từng trang sách ấy là cả một hành trình học tập, là những ước mơ, khát vọng và hy vọng. Với chị, mất sách không đơn thuần là mất đi vài cuốn vở – đó là mất đi một phần tương lai của con mình.

Gió mùa hàng năm mang lại khoảng 80% lượng mưa cho Nam Á, kéo dài từ tháng 6 đến giữa tháng 9. Tuy nhiên, những năm gần đây, gió mùa trở nên thất thường và cực đoan hơn do biến đổi khí hậu, gây ra lũ lụt và lở đất nghiêm trọng.

Tháng 8 vừa qua, mưa lớn, lũ quét và giông lốc đã tàn phá miền Bắc Ấn Độ, khiến hàng trăm người thiệt mạng, hơn một triệu người phải sơ tán, nhà cửa bị phá hủy và hàng ngàn mẫu đất nông nghiệp bị ảnh hưởng.