Trung tâm Huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ trực thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động chính là nơi nghiên cứu, huấn luyện và đào tạo để những chú chó bình thường trở thành chó nghiệp vụ.

Đó là một loại vũ khí sống, vũ khí hạng nặng, một “lực lượng đặc biệt” trong lực lượng CAND. Một trung tâm uy nghi bề thế, học sinh ở đây chính là những chú chó đi cùng với một người lính Công an mà người ta gọi đó là huấn luyện viên.

Họ là một đôi bạn cùng tiến, là đồng đội của nhau, đồng cảm và thân thiết. Trong những năm gần đây, những chú chó nghiệp vụ tinh anh, dũng cảm đã cùng các CBCS Công an lập nên những chiến công xuất sắc trong các chuyên án ma túy, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, trấn áp tội phạm hay trong công tác phối hợp bảo đảm an ninh, an toàn các nguyên thủ quốc gia, đoàn khách quốc tế đến thăm, làm việc tại Việt Nam.

Chúng tôi tới thao trường của Trung tâm Huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ đóng quân trên địa bàn xã Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội vào một ngày đầu xuân khá mát mẻ. Hàng chục chú chó đạt tiêu chuẩn huấn luyện đang cùng các CBCS hăng say luyện tập từ 6h30phút sáng. Dù đã trải qua gần bốn tiếng luyện tâp, qua nhiều động tác, bài tập trườn, bò, vượt chướng ngại vật, tấn công tội phạm, cứu hộ, cứu nạn nhưng tất cả vẫn luôn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu khi nghe hiệu lệnh của huấn luyện viên.

Giờ giải lao, chứng kiến tình cảm gắn bó, thân thiết giữa huấn luyện viên và cảnh khuyển, chúng tôi cảm nhận sâu sắc về sự kết nối đặc biệt này. Mỗi CBCS nơi đây đã từng có ít nhất từ 1 đến 2 năm gắn bó với “đồng đội”, kiêm “học trò” cảnh khuyển của mình. Mỗi chú chó nghiệp vụ sẽ gắn bó với một quãng thời gian công tác của CBCS từ 6-7 năm.

Hiện, Trung tâm huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ đang đào tạo 5 giống chó chính: Berger, Malinois, Labrado, Rottweiler, Cocker với 03 chuyên khoa nghiệp vụ: Bảo vệ và phát hiện mùi hơi người; Phát hiện ma túy; Phát hiện thuốc nổ.

Một số bài tập huấn luyện:

Các giống chó được chọn đào tạo, huấn luyện đều có đặc tính ưu việt như tai thính, mắt tinh, mũi nhạy, hàm răng sắc nhọn, sức khỏe dẻo dai. Tất cả đều được tuyển chọn kỹ lưỡng, sắp xếp phù hợp với từng chuyên ngành, từng nhiệm vụ khác nhau.

Những chú cảnh khuyển đã có mặt ở hầu hết các điểm nóng như: tham gia phối hợp với Công an tỉnh Bắc Kạn truy tìm, giám biệt mùi hơi đối tượng Nguyễn Đình Oong nghi phạm vụ án giết người bỏ trốn tại xã Thanh Vận, huyện Chợ Mới (An Giang); tham gia truy bắt đối tượng Lê Quốc Tuấn phạm tội giết người, cướp tài sản, tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng tại xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh; truy tìm đối tượng phạm tội bỏ trốn tại địa bàn xã Sơn Tình, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ... tham gia vào việc giải quyết các điểm nóng về ANTT, tham gia đấu tranh chuyên án ma túy 279/LL tại Sơn La, cùng với các lực lượng bắt giữ 5 đối tượng và thu giữ 148 bánh heroin;

Phối hợp với các lực lượng tham gia bảo vệ an toàn các kỳ Đại hội của Đảng; Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội; Hội nghị cấp cao ASEAN, ASEM, INTERPOL, APEC... và ra quân bảo vệ thành công Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ 2.

Chó là một loài động vật thông minh, thân thiết với con người nhưng để huấn luyện được một chú chó nghiệp vụ cùng những CBCS thực hiện những nhiệm vụ phức tạp, nguy hiểm lại là một việc không hề đơn giản. Có lẽ vì thế, công việc huấn luyện chó nghiệp vụ thường do nam giới đảm nhiệm. Thế nhưng, tại Trung tâm huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ có ba nữ chiến sĩ xinh đẹp đã đảm nhận công việc này trong nhiều năm nay… Yêu động vật chính là một trong những lý do thúc đẩy đồng chí Hà Thu Trang, Hà Thị Phượng và Nguyễn Thị Hải nguyện gắn bó lâu dài với những chú chó nghiệp vụ thông minh, dũng mãnh này.

Họ là những nữ chiến sĩ duy nhất tham gia công tác huấn luyện cảnh khuyển trong toàn ngành và cũng là những cán bộ xuất sắc của đơn vị. 

Ngoài công tác huấn luyện, thực hành các bài tập từ dễ đến khó, các CBCS huấn luyện phải thường xuyên quan tâm đến bữa ăn, giấc ngủ của những "học trò cưng" của mình bởi vì cường độ luyện tập cao, chó nghiệp vụ tiêu hao rất nhiều năng lượng.

      Thông thường thực đơn của chó nghiệp vụ phải thay đổi hằng ngày, bảo đảm đủ đạm, chất béo, với thịt lợn, thịt bò, thịt gà, trứng gà hoặc trứng vịt lộn… Rồi những khi chó nghiệp vụ cưng của mình bị ốm, bản thân các huấn luyện viên cũng đứng ngồi không yên. 

Để có thể cung cấp những chú chó đủ tiêu chuẩn nghiệp vụ là nhờ làm tốt ngay từ công tác nghiên cứu khoa học, công tác chăn nuôi, thú y, chọn lọc và gây giống kỹ lưỡng

Từ năm 2009 đến nay, Bộ Công an Việt Nam đã đào tạo giúp Bộ Công an Lào 5 khóa với tổng số 55 cán bộ huấn luyện, 55 chó nghiệp vụ. Đồng thời đã cử 2 đoàn công tác sang trực tiếp giúp nước bạn đào tạo, huấn luyện, hướng dẫn công tác phòng và chữa bệnh cho chó nghiệp vụ. Qua đó, đã góp phần quan trọng xây dựng lực lượng Quản lý, huấn luyện và sử dụng chó nghiệp vụ, phục vụ công tác đảm bảo an ninh chính trị và giữ gìn trật tự an toàn xã hội tại Lào, như bảo vệ SEA Games 25 và tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm tại một số địa phương trọng điểm.

Để tiếp tục phát huy mối quan hệ truyền thống, hữu nghị và hợp tác giữa Bộ Công an Việt Nam với Bộ Công an Lào, năm 2023, Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam đã quyết định giao Bộ Tư lệnh CSCĐ tổ chức 2 Lớp bồi dưỡng công tác huấn luyện, sử dụng chó nghiệp vụ cho Bộ Công an Lào và Bộ Nội vụ Vương quốc Campuchia với tổng số 37 cán bộ, 33 chó nghiệp vụ, với thời gian huấn luyện, học tập 6 tháng.

Ngày 15/12/1959, khóa đào tạo cán bộ huấn luyện, sử dụng chó nghiệp vụ đầu tiên ở Việt Nam được khai giảng tại Trường Công an Trung ương (nay là Học viện An ninh nhân dân). Trải qua 65 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, với những thành tích đã đạt được, lực lượng Quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ đã được Đảng, Nhà nước và lãnh đạo Bộ Công an trao tặng nhiều huân, huy chương các loại và nhiều phần thưởng cao quý. Nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày thành lập (1959 - 2019), Trung tâm Huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất.

Nhận thức rõ vinh dự và trách nhiệm của mình, lực lượng Quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ tiếp tục đoàn kết phấn đấu, xây dựng lực lượng trong sạch vững mạnh, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm của lực lượng Công an nhân dân, góp phần xứng đáng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân. Mỗi người, mỗi lực lượng là một nhiệm vụ, tất cả vì cuộc sống bình yên của nhân dân.