Nằm trong 16 mô hình nhóm tiện ích phát triển kinh tế - xã hội, mô hình số 8 với tên gọi “Triển khai tại các điểm công chứng, chứng thực”.

Theo đó, với mô hình này, các cơ sở công chứng, chứng thực sử dụng các thiết bị xác thực thông qua thiết bị quét mã QR hoặc đọc chip, đảm bảo điều kiện cho người dân sử dụng CCCD gắn chip hoặc VNeID khi đi công chứng, chứng thực thay cho các loại giấy tờ.

Thống kê cho thấy, hiện 63/63 địa phương đã triển khai mô hình số 8 với trên 130 phòng công chứng và gần 1300 văn phòng công chứng.

Văn phòng Công chứng Bình Phước là đơn vị đang được Sở tư pháp tỉnh Bình Phước lựa chọn thí điểm triển khai mô hình 8 “Triển khai tại các điểm công chứng, chứng thực”. Việc sử dụng thiết bị xác thực máy quét mã QRcode do Trung tâm dữ liệu quốc gia, Bộ Công an cung cấp đã giúp hoạt động công chứng, chứng thực tại đây được đơn giản hơn so với thời gian trước.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Trưởng phòng Văn phòng Công chứng tỉnh Bình Phước, cho biết: "Việc sử dụng thiết bị dữ liệu rất đơn giản, chỉ cần nối thiết bị đầu đọc vào máy tính, sau đó đưa CCCD vào mặt trước, máy sẽ hiển thị họ tên, năm sinh, cư trú, số CMT cũ."

Việc sử dụng thiết bị đọc chip trên căn cước công dân tại Văn phòng công chứng cũng đã được nhiều người dân khi đến đây làm thủ tục đánh giá cao. Anh Trần Anh Tuấn ở Đồng Nai cho biết: "Trước đây phải mang nhiều giấy tờ, giờ chỉ cần mang CCCD quét mã là ra hết thông tin. Nó nhanh, trong vòng mấy giây là xong."

Ông Lê Anh Tú, Trung tâm CNTT, VNPT tỉnh Bình Phước, chia sẻ: "Triển khai tích hợp thông tin dữ liệu phối hợp phần mềm quản lý công chứng hỗ trợ quá trình làm hồ sơ, chứng thực tại văn phòng công chứng. Tính năng này hỗ trợ cho công chứng viên tạo lập hồ sơ nhanh, thông tin từ CCCD qua máy quét sẽ chính xác, tiết kiệm thời gian nhập liệu, giảm thiểu thời gian tạo lập hồ sơ, thông tin đầu vào chính xác nhất."

Mô hình 8 “Triển khai tại các điểm công chứng, chứng thực” sẽ cho phép xác minh chính xác danh tính, thông tin công dân khi làm thủ tục hồ sơ. Điều này cũng sẽ giúp giảm thiểu rủi ro cho nhân viên thẩm định khi chỉ xem giấy tờ bằng mắt thường, hạn chế được các hành vi giả mạo giấy tờ để chiếm đoạt tài sản hay lừa đảo.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương cho biết thêm: "Thời gian khách hàng không cần chờ đợi, khi đưa CCCD vào máy đọc thì thông tin sẽ thể hiện trên máy tính, các nhân viên sử dụng để soạn hợp đồng, lưu trữ thông tin, kiểm tra lịch sử. Khi cần thiết kiểm tra khách hàng đến giao dịch."

Việc áp dụng công nghệ sinh trắc học để xác thực cá nhân trong hoạt động công chứng, chứng thực cũng sẽ là bước đệm chuẩn bị cho việc sử dụng căn cước mới (không thể hiện dấu vân tay và tích hợp thông tin sinh trắc học trong chip) kể từ ngày 1-7-2024 tới đây.

Theo tính toán, khi mô hình 8 “Triển khai tại các điểm công chứng, chứng thực” được triển khai sẽ tiết kiệm được chi phí thẩm định khoảng 100 tỷ/năm. Thủ tục này đồng nghĩa với việc giảm thiểu quy trình thực hiện, đảm bảo định danh chính xác, tránh được rủi ro pháp lý. Tuy nhiên, trong thực tiễn, việc sử dụng thiết bị quét mã QR, đọc chip trên căn cước công dân hay trên VNeID trong hoạt động công chứng vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc nhất định, do đó cần phải kịp thời được tháo gỡ.

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Bình Phước có 50 tổ chức hành nghề công chứng, bao gồm 1 phòng công chứng và 49 văn phòng công chứng. Trong quá trình triển khai mô hình số 8, hiện Bình Phước mới chỉ có 1 đơn vị đầu tư mua sắm thiết bị đầu đọc thẻ CCCD gắn chip, camera, thiết bị nhận diện sinh trắc học. Khó khăn về kinh phí là một trong những vấn đề bất cập hiện nay.

Bà Nguyễn Thị Huệ, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Bình Phước, cho biết: "Hiện văn phòng công chứng gặp khó khăn về kinh phí, chi phí hàng tháng nên họ đắn đo, cân nhắc kết quả giá trị pháp lý từ đầu đọc ra, muốn các tổ chức khác dùng trước xem như thế nào."

Bên cạnh đó, những băn khoăn, lo lắng trong vấn đề về pháp lý cũng là một trong những yếu tố dẫn đến việc nhiều đơn vị công chứng còn chưa mạnh dạn đầu tư để triển khai mô hình 8 này. Bà Nguyễn Thị Thanh Nhân, Công chứng viên, Văn phòng Công chứng số 1, tỉnh Bình Phước, chia sẻ: "Trong hoạt động công chứng, xác định đúng người là quan trọng. Việc thiết bị hỗ trợ và sự công nhận liên kết từ một cơ quan công an đứng ra xác nhận là hệ thống được xác nhận."

Hiện, dữ liệu thể hiện qua thiết bị đọc chip bao gồm thông tin liên quan đến cha, mẹ, vợ, chồng. Tuy nhiên, những thông tin thu được từ thiết bị này không thể thay thế được các giấy tờ về hộ tịch theo quy định của Luật Công chứng và Luật Hộ tịch. Do đó, trong hồ sơ, người yêu cầu công chứng vẫn phải cung cấp các giấy tờ liên quan. Đồng thời, cần có cơ sở hướng dẫn cho việc thay thế các loại giấy tờ liên quan trong hoạt động công chứng để đảm bảo mục tiêu hạn chế yêu cầu công dân xuất trình các loại giấy tờ liên quan.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương mong rằng các cấp trên sẽ ứng dụng các sản phẩm công nghệ thông tin nhiều hơn nữa, nhất là triển khai luật công chứng từ ngày 1/7 nhằm đảm bảo nhu cầu xác nhận thông tin khách hàng.

Bà Nguyễn Thị Huệ cho rằng: "Giải pháp là tăng cường hiệu quả, giá trị pháp lý để người dân tin tưởng. Hiệu quả từ mô hình sẽ khiến các văn phòng công chứng tin tưởng và cố gắng thực hiện. Quan trọng là hiệu quả mang lại để tổ chức hành nghề công chứng tin tưởng. Quy định không bắt buộc, vận động họ hiểu đầu đọc của thẻ CCCD để họ sắm thiết bị."

BTV Linh Chi kết luận: "Những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện mô hình 8 'Triển khai tại các điểm công chứng, chứng thực' cần phải được kịp thời tháo gỡ. Để làm được điều này, cần sự phối hợp chung tay của các cơ quan chức năng theo thẩm quyền cùng xem xét, tháo gỡ, nhằm giúp các tổ chức hành nghề công chứng tích cực hưởng ứng tham gia, tiến tới nhân rộng toàn quốc về mô hình số 8, phấn đấu sớm đạt được mục tiêu chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực tư pháp trong thời gian tới."