Tháng 6 năm 2025 đánh dấu một sự kiện hiếm có trong lịch sử hành chính nước ta: Chính phủ đồng loạt ban hành 28 nghị định về phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương.
Đây không chỉ là một động thái kỹ thuật hành chính, mà là một cuộc cải cách thể chế sâu sắc, thể hiện tư duy đổi mới mạnh mẽ trong quản trị quốc gia. Nếu được thực thi nghiêm túc và đồng bộ, đây có thể trở thành bước ngoặt mở đường cho một nền hành chính hiện đại, hiệu lực, hiệu quả – đúng như khát vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.
Một nỗ lực chưa từng có tiền lệ
Việc ban hành đồng loạt 28 nghị định về phân cấp, phân quyền là kết quả của một quá trình rà soát khối lượng nhiệm vụ, quyền hạn khổng lồ của các bộ, ngành và chính quyền các cấp. Theo thống kê chính thức, đã có 6.738 nhiệm vụ, thẩm quyền được rà soát, trong đó 2.718 nhiệm vụ trọng tâm được đề xuất phân định rõ ràng: 1.470 nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương; 1.248 nhiệm vụ được phân định giữa cấp tỉnh và cấp xã.
Đây không chỉ là con số – mà là minh chứng cho một nỗ lực bền bỉ, kiên trì và rất bài bản để tháo gỡ tình trạng “trung ương làm thay”, “địa phương chờ chỉ đạo”, và tình trạng “xin – cho” kéo dài trong nhiều lĩnh vực.
Tư duy mới: Giao quyền để tạo lực
Từ góc độ thể chế, phân cấp và phân quyền là biểu hiện rõ nét nhất của quản trị theo mô hình kiến tạo. Trong đó, thay vì giữ quyền ở trung ương, Nhà nước chủ động “chia sẻ quyền lực” cho chính quyền địa phương – để họ gần dân hơn, hiểu dân hơn và hành động nhanh hơn.
Phân quyền không chỉ là “trao quyền”, mà còn là “giao trách nhiệm”. Chính quyền địa phương giờ đây không chỉ là “người thực hiện mệnh lệnh hành chính” mà trở thành chủ thể của hành động, của đổi mới và của kết quả.
Đặc biệt, lần cải cách này đã đặt cấp xã vào trung tâm của phân quyền, chứ không dừng lại ở cấp tỉnh như trước. Điều này phản ánh rõ một xu thế tất yếu: càng gần dân, quản trị càng hiệu quả – nếu và chỉ nếu cấp xã có đủ năng lực và công cụ để hành động.
Phân cấp mạnh – nhưng không phải là tùy tiện
Điểm đáng chú ý là các nghị định không chỉ đơn thuần “ủy quyền hành chính”, mà chủ yếu là phân cấp, phân quyền thực chất, có quy định cụ thể, rõ ràng về nhiệm vụ, phạm vi, trách nhiệm và cơ chế giám sát. Mô hình này giúp tránh được tình trạng chồng chéo, đùn đẩy, né tránh trách nhiệm – vốn là điểm yếu cố hữu trong bộ máy hành chính hiện nay.
Phân cấp mà không đi kèm giám sát thì dễ sinh tùy tiện. Nhưng giám sát mà không phân cấp thì sẽ dẫn đến tắc nghẽn và kém hiệu quả. Vì vậy, việc ban hành đồng bộ 28 nghị định cho thấy Chính phủ đã cố gắng đạt được sự cân bằng giữa tự chủ và kỷ cương, giữa năng động và kiểm soát.
Những thách thức không nhỏ
Tuy nhiên, muốn bước ngoặt này không trở thành “bước hụt”, cần thẳng thắn nhìn nhận những thách thức phía trước:
Thứ nhất, năng lực thực thi của chính quyền cơ sở còn rất chênh lệch. Có nơi đủ sức gánh vác nhiệm vụ mới, nhưng cũng có nơi còn yếu về con người, thiếu về tài chính, lúng túng về cách làm.
Thứ hai, các thiết chế hỗ trợ phân quyền chưa đồng bộ. Nếu phân quyền nhưng chưa phân ngân sách, chưa phân nhân lực, chưa có hệ thống giám sát phù hợp – thì quyền lực mới được “phân trên giấy”. Như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh, phân cấp, phân quyền phải đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới và thiết kế công cụ để tăng cường kiểm tra, giám sát.
Thứ ba, tâm lý e dè, sợ trách nhiệm vẫn phổ biến. Nhiều cán bộ địa phương đã quen làm theo chỉ đạo, không quen tự quyết, tự chịu trách nhiệm. Nếu không thay đổi tư duy, thì phân quyền cũng chỉ là hình thức.
Giải pháp để phân quyền không rơi vào lối mòn
Để khối lượng nghị định khổng lồ này thực sự đi vào cuộc sống, cần đồng bộ nhiều giải pháp:
1. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ ở địa phương: Không thể giao quyền cho những người không đủ khả năng. Cần đầu tư mạnh mẽ cho đào tạo, nâng cao chất lượng công chức, nhất là ở cấp xã – nơi đang phải gánh nhiều nhiệm vụ mới.
2. Hoàn thiện thể chế tài chính – ngân sách: Cần có cơ chế để địa phương tự chủ chi tiêu, khai thác nguồn lực tại chỗ, đồng thời bảo đảm công khai – minh bạch.
3. Tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả: Không phải giám sát để rút quyền, mà để điều chỉnh – khuyến khích nơi làm tốt, chấn chỉnh nơi làm kém. Cần xây dựng hệ thống đánh giá bằng kết quả đầu ra (KPI) thay vì chỉ bằng thủ tục đầu vào.
4. Đổi mới tư duy lãnh đạo và quản lý trong toàn hệ thống: Trung ương không thể giữ thói quen “ôm quyền”. Địa phương không thể giữ thói quen “hỏi trên”. Phân quyền chỉ có hiệu quả khi toàn hệ thống đồng lòng, đồng chí, đồng bộ, đồng loạt, đồng thời, như phát biểu của Thủ tướng tại Hội nghị ngày 14/6.
Tầm nhìn xa – nền hành chính gần dân
Có thể nói, việc ban hành đồng loạt 28 nghị định là một nỗ lực kiến tạo có tính lịch sử. Nó không chỉ giải quyết các vấn đề hiện tại của bộ máy hành chính, mà còn đặt nền móng cho một mô hình quản trị hiện đại, hiệu lực và gần dân.
Nếu thành công, đây sẽ là bước đầu cho một mô hình quản trị địa phương hai cấp vững chắc, mở đường cho việc tinh gọn bộ máy, giảm tầng nấc trung gian, nâng cao năng lực quản lý tại gốc – nơi người dân trực tiếp tiếp cận chính quyền.
Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển theo chiều sâu, với những kỳ vọng về hùng cường, tự cường và thịnh vượng, thì những cải cách như thế này chính là chìa khóa để mở ra tương lai.
Chuyển giao quyền lực không chỉ là chuyện tổ chức – đó là một tuyên ngôn về niềm tin. Niềm tin vào chính quyền địa phương, vào năng lực của hệ thống và trên hết là vào khả năng tự chủ, tự cường của đất nước. Đã đến lúc phải tin tưởng và trao quyền – để mọi cấp chính quyền cùng nhau kiến tạo một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, người dân ấm no hạnh phúc.
TS. Nguyễn Sĩ Dũng
(ANTV) - Mặc dù lực lượng Công an và các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương đã tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo nhưng tại nhiều địa phương trên cả nước, trong đó có các tỉnh Tây Nguyên và Đắk Nông liên tiếp xảy ra các vụ trẻ em đuối nước thương tâm, để lại những nỗi đau, mất mát to lớn cho gia đình và xã hội.
(ANTV) - Israel và Iran đã phát động các đợt không kích mới nhằm vào đối phương vào rạng sáng 15/6, làm dấy lên lo ngại về một cuộc xung đột lớn hơn sau khi Israel mở rộng chiến dịch bằng cuộc tấn công mỏ khí đốt lớn nhất thế giới ở Iran. Những đòn đáp trả lẫn nhau giữa hai bên được cảnh báo sẽ gây ra những hệ lụy sâu rộng về quân sự, địa chính trị và kinh tế, đẩy khu vực vào bờ vực chiến tranh toàn diện.
(ANTV) - Tại Nigeria, khoảng 107 người đã thiệt mạng trong vụ tấn công bằng súng xảy ra từ đêm 14/6 đến rạng sáng 15/6 tại làng Yelewata thuộc khu vực Guma, bang Benue, miền Trung nước này.
(ANTV) - Thăng cấp bậc hàm cấp Tướng đối với 4 đồng chí Thứ trưởng Bộ Công an; Việt Nam - Australia thúc đẩy hợp tác an ninh và thực thi pháp luật; Đề nghị quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của lực lượng bảo đảm ANTT ở khu vực biên giới, cửa khẩu; Bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, đáp ứng yêu cầu hợp tác quốc tế; Chuẩn bị các điều kiện bảo đảm thi hành Luật PCCC & CNCH từ 1/7/2025; Mở rộng khuôn khổ hợp tác tư pháp và thực thi pháp luật giữa Việt Nam và Thụy Điển; Công bố quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an về công tác cán bộ,... - là những hoạt động nổi bật của lãnh đạo Bộ Công an tuần qua.
(ANTV) - Để công an cấp xã đi vào hoạt ổn định, không bị gián đoạn, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp cũng như ý nghĩa nhân văn của việc tổ chức lại đơn vị hành chính, công an tỉnh Khánh Hòa vừa tổ chức Hội nghị công bố quyết định thành lập Tổ tiếp nhận Công an cấp xã và quán triệt một số nội dung công tác công an phục vụ sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp.
(ANTV) - Cùng với các địa phương, tỉnh Quảng Bình cũng đã chủ động, tích cực chuẩn bị cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là tinh thần và tâm thế sẵn sàng cho việc vận hành mô hình xã, phường mới, để hoàn thành nhiệm vụ quan trọng, mang tính lịch sử một cách thuận lợi, thông suốt nhất.
(ANTV) - Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân (19/8/1945 – 19/8/2025), Công an tỉnh Bình Thuận phối hợp với các mạnh thường quân vừa tổ chức chương trình khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí và trao quà cho các hộ nghèo, gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn tại xã Sông Luỹ, huyện Bắc Bình.
(ANTV) - Xác định công tác dân vận là một nội dung công tác trọng tâm, chiến lược của lực lượng Công an, là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân, Công an tỉnh Tuyên Quang đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp căn bản, xây dựng những mô hình hay, cách làm sáng tạo, sát với thực tiễn của địa phương.
(ANTV) - Đồng hành cùng tỉnh Bạc Liêu trong việc thực hiện Chương trình “Xóa nhà tạm, nhà dột nát” do Thủ tướng Chính phủ phát động, Bộ Công an đã hỗ trợ xây dựng 700 căn nhà ở cho bà con nghèo, cận nghèo trên địa bàn tỉnh, với tổng số tiền 42 tỷ đồng. Những viên gạch của tinh thần đoàn kết, sẻ chia đã dựng lên nền móng vững chắc cho 700 mái ấm, không chỉ là nơi che nắng chắn mưa, đó còn là hành trình của tình người, một nghĩa cử đẹp, một chương trình đầy nhân văn của Bộ Công an.
