(ANTV) - Giá gạo trên toàn cầu đã tăng chạm ngưỡng kỷ lục trong vòng 12 năm qua, đây là thông tin được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) đưa ra mới đây. Chỉ số giá gạo của FAO tháng 7/2023 tăng 2,8% lên 129,7 điểm, cao hơn gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái và là mức cao nhất từ tháng 9/2021.
Đâu là nguyên nhân dẫn tới tăng giá gạo này và tác động của tình trạng này tới an ninh lương thực thế giới, trong đó có Việt Nam ra sao?
Mời quý vị cùng tìm câu trả lời cho những vấn đề này trong mục Thế giới đa chiều tuần này của ANTV:
Trong bối cảnh điều kiện thời tiết cực đoan ảnh hưởng đến mùa màng cũng như chuỗi cung ứng toàn cầu chưa được khơi thông, việc giá gạo thế giới tăng lên mức kỷ lục làm dấy lên lo ngại chi phí lương thực sẽ trở nên đắt đỏ hơn nhiều đối với hàng tỷ người có thu nhập thấp tại nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt tại châu Á và châu Phi.
Nguyên nhân và áp lực với người dân trên thế giới của giá gạo kỷ lục
Một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc giá gạo tăng cao kỷ lục vừa qua là chỉ trong thời gian ngắn, từ ngày 20/7 tới ngày 29/7, lần lượt Ấn Độ, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) rồi Nga cấm xuất khẩu gạo cho đến đầu năm 2024 với lý do đảm bảo an ninh lương thực trong nước, đang khiến thị trường gạo nói riêng, lương thực nói chung trở nên xáo trộn.
Các nước nhập khẩu gạo phải tranh thủ đặt hàng, dẫn đến giá thị trường bị đẩy lên cao. Hiện giá gạo đã tăng từ 10% - 15% so với trước khi có lệnh cấm. Động thái này của các nước, đặc biệt là cường quốc xuất khẩu gạo Ấn Độ, đang tác động mạnh tới tâm lý của người tiêu dùng và có thể ảnh hưởng tiêu cực tới an ninh lương thực toàn cầu về lâu dài.
Bên cạnh đó, tình trạng biến đổi khí hậu và El Nino có thể làm trầm trọng thêm rủi ro đối với các nhà xuất khẩu gạo chính. Một nghiên cứu khoa học cho thấy lúa là loại cây trồng dễ bị tổn thương, cũng như có khả năng mất mùa cao nhất do hiện tượng thời tiết này.
Theo Bloomberg, gạo là lương thực rất quan trọng đối với chế độ ăn của hàng tỷ người châu Á và châu Phi. Gạo đóng góp tới 60% tổng lượng calo cho người dân ở các vùng của Đông Nam Á và châu Phi, và tỷ lệ này chạm ngưỡng 70% ở một vài quốc gia như Bangladesh.
Giá gạo trên đà tăng trong bối cảnh nguồn cung lương thực trên toàn cầu đối mặt nguy cơ thiếu hụt do điều kiện cực đoan ảnh hưởng đến mùa màng, tác động của các cuộc xung đột vũ trang, cũng như việc một số quốc gia, bao gồm Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm tới 40% thương mại gạo - tháng trước cấm xuất khẩu một số loại gạo để đảm bảo tình hình nội địa. Việc giá gạo tăng làm dấy lên lo ngại chi phí lương thực sẽ đắt đỏ hơn, gây áp lực lên người thu nhập thấp.
Ngay lúc này, tại châu Phi, cuộc khủng hoảng lương thực đang đặt ra ngày càng nhiều thách thức. Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cho biết, cứ trung bình 36 giây lại có một người chết đói ở Ethiopia, Kenya và Somalia.
Tại Niger, hạn hán tái diễn và lũ lụt thảm khốc, kết hợp với bối cảnh chính trị bất ổn khiến sản lượng ngũ cốc giảm gần 40%.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo được đưa ra trong bối cảnh an ninh lương thực toàn cầu đang bấp bênh do thời tiết khắc nghiệt và cuộc xung đột Nga - Ukraine. Hơn nữa, lệnh cấm lại xuất hiện sau khi năm 2022, có tới 783 triệu người đói ăn do hậu quả của xung đột, đại dịch COVID-19 và biến đổi khí hậu.
Do đó, đây mới chỉ là chương đầu cho những khó khăn mà nhóm người nghèo nhất thế giới sắp phải trải qua.
Biến khủng hoảng thành cơ hội với lĩnh vực xuất khẩu gạo tại một số quốc gia
Nhiều quan điểm cho rằng, động thái cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ và 1 số nước đang tiềm ẩn nhiều rủi ro cho thị trường. Tuy nhiên một số ý kiến khác lại nhận định có thể biến khủng hoảng thành cơ hội.
Vốn là quốc gia sản xuất gạo hàng đầu, động thái của Ấn Độ đã khiến giá gạo tăng cao trên thị trường khi người mua chuyển sang tìm nguồn cung thay thế từ Việt Nam và Thái Lan.
Giá gạo xuất khẩu từ Việt Nam và Thái Lan tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ trong thời gian gần đây do lo ngại về nguồn cung. Cụ thể, giá gạo 5% tấm của Việt Nam tăng lên 550 - 575 USD/tấn vào ngày 27/7, mức cao nhất kể từ năm 2011, từ mức 515 - 525 USD/tấn một tuần trước.
Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương vừa cho biết, đến hết tháng 7.2023, Việt Nam đã xuất khẩu 4,83 triệu tấn gạo, trị giá 2,58 tỉ USD, tăng 18,7% về lượng và tăng 29,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.
Quyết định cấm xuất khẩu gạo của một số nước được nhận định là thời cơ để Việt Nam đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu gạo, tuy nhiên, cũng đặt ra các thách thức về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.
Tại Thái Lan, BangkokPost trích dẫn số liệu của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan thông tin, giá gạo 5% tấm của nước này ngày 9/8 đã lên 648 USD một tấn, đánh dấu mức giá cao nhất từng được ghi nhận kể từ năm 2008.
So với một tháng trước, giá đã tăng khoảng 20%. Giá này được coi là tham chiếu giá gạo trong khu vực châu Á.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo ở một số nước vừa qua có thể dẫn tới tình hình an ninh lương thực thế giới diễn biến xấu đi nếu giá gạo nói riêng và giá lương thực nói chung không được bình ổn, vào thời điểm cuộc xung đột ở Ukraine khiến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc qua ngả biển Đen bị gián đoạn.
Trước thực trạng đáng báo động trên, các tổ chức quốc tế, bao gồm Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) gần đây đã và đang liên tục kêu gọi các quốc gia hành động khẩn cấp để vượt qua cú sốc chưa từng có đối với hệ thống lương thực toàn cầu hiện nay.
(ANTV) - Cựu Phó chủ tịch tỉnh Phú Thọ cùng 140 người bị truy tố trong vụ án đánh bạc 2.600 tỉ đồng; Triệt xóa nhóm đối tượng mua bán ma túy, tàng trữ vũ khí quân dụng; Bắc Ninh: Khởi tố nhóm đối tượng cướp tài sản, gây rối trật tự công cộng; Đồng Nai: Bắt 4 đối tượng tụ tập sử dụng trái phép chất ma túy; Điều tra biểu hiện hoạt động mại dâm tại khách sạn 5 sao ở Nha Trang - là những tin tức an ninh trật tự nổi bật 24h qua.
(ANTV) - Rất nhiều cư dân mạng gần đây đã xúc động chia sẻ hình ảnh về những ngôi nhà cũ, con phố quen, hay quán nhỏ thân thuộc từ nhiều năm về trước. Những hình ảnh tưởng chừng đã chìm vào ký ức ấy nay được "đánh thức" qua một tính năng đầy bất ngờ – Street View timeline trên Google Maps.
(ANTV) - Những ngày này, lễ hội hoa cẩm tú cầu thường niên đang diễn ra tại Bảo tàng Kyodonomori ở phía Tây thủ đô Tokyo, Nhật Bản, đang thu hút đông đảo khách tham quan. Đây đúng là thời điểm hoa cẩm tú cầu nở rộ và khoe sắc rực rỡ nhất sau những cơn mưa đầu hè.
(ANTV) - Tại khu bảo tồn tự nhiên Sainte-Victoire ở vùng Roques-Hautes, nước Pháp, các nhà khảo cổ học cùng đông đảo tình nguyện viên đang tham gia chiến dịch tìm kiếm và khai quật hóa thạch trứng khủng long ẩn trong lòng đất. Trải nghiệm giúp mọi người hiểu rõ hơn công việc của các nhà khảo cổ và thấy được hóa thạch ngoài đời thực, chứ không chỉ qua lớp tủ kính trong bảo tàng.
(ANTV) - Thành phố Cambridge, nước Anh đang trải qua mùa Hè với thời tiết nóng bức. Và một trong những cách giải nhiệt dành cho du khách đến đây là du ngoạn bằng thuyền punt truyền thống. Tuy nhiên, dịch vụ thưởng ngoạn đặc trưng này đang có nguy cơ biến mất do nhiều nguyên nhân.
(ANTV) - Công an tỉnh Hưng Yên và Bắc Ninh đã ra quyết định truy nã các đối tượng về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".
(ANTV) - Tại Lào Cai, sau khi thực hiện sáp nhập, lực lượng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh đã không để gián đoạn hoạt động. Ngay sau khi hoàn tất công tác sáp nhập, lực lượng Cảnh sát Giao thông Công an tỉnh đã nhanh chóng ổn định tổ chức, khẩn trương bố trí lực lượng, không để gián đoạn hoạt động nghiệp vụ. Đồng thời, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên toàn địa bàn, giữ vững hiệu quả công tác, không để trống địa bàn, nhất là ở những khu vực trọng điểm."
(ANTV) - Kỳ thi tốt nghiệp THPT luôn được coi là cột mốc quan trọng, đánh dấu bước chuyển tiếp của hàng triệu học sinh. Thế nhưng, vụ việc lộ đề thi môn Ngữ văn tại Lâm Đồng, hay môn toán tại Hà Nội vừa bị khởi tố hình sự đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về những thủ đoạn gian lận tinh vi, có yếu tố công nghệ cao, thậm chí có tổ chức. Trong bối cảnh này, việc siết chặt an ninh mạng và đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong thi cử là yêu cầu cấp thiết.
(ANTV) - Bộ Tài chính cho biết: Thời gian qua đã xuất hiện các hành vi giả mạo văn bản của Bộ Tài chính, giả mạo con dấu, chữ ký của lãnh đạo Bộ cũng như giả mạo website Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính, fanpage của Bộ Tài chính để lừa đảo. Các đối tượng sử dụng danh nghĩa Bộ Tài chính nhằm yêu cầu người dân chuyển tiền thông qua các website; fanpage giả mạo này.
(ANTV) - Tại địa bàn thành phố Đà Nẵng, ngay trong đêm đầu tiên sau khi sáp nhập, Công an phường Điện Bàn Bắc đã nhanh chóng triển khai đồng bộ lực lượng tổ chức tuần tra phối hợp, khép kín địa bàn và đã bắt giữ thành công 1 đối tượng tàng trữ trái phép chất ma túy. Chiến công này đã khẳng định sự chủ động, tinh thần sẵn sàng và quyết tâm bảo vệ bình yên cho nhân dân ngay từ ngày đầu sáp nhập.