Các đại biểu đánh giá, dự thảo luật lần này đã thể hiện nỗ lực rất lớn của cơ quan chủ trì soạn thảo khi kế thừa thực tiễn, tiếp cận chuẩn mực quốc tế và chuyển trọng tâm từ trấn áp sang phòng ngừa bền vững, cai nghiện hiệu quả và hòa nhập xã hội. Bày tỏ đồng tình với việc ứng dụng thiết bị giám sát điện tử đối với người cai nghiện tự nguyện, người điều trị Methadone và người bị quản lý sau cai. Đánh giá đây là một trong những điểm mới táo bạo, tiến bộ, giúp hiện đại hóa công tác quản lý cai nghiện và phù hợp với xu hướng quốc tế.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Đại biểu Quốc hội TP. Hải Phòng cho biết, tôi đồng ý với chính sách này vì: Thứ nhất, giám sát điện tử giúp cơ quan chức năng phát hiện sớm nguy cơ tái nghiện, phát hiện việc tiếp xúc với điểm nóng ma túy hoặc nhóm đối tượng có nguy cơ cao. Điều này hỗ trợ rất lớn cho chính quyền cơ sở, vốn đang rất thiếu nhân lực. Thứ hai, khi người cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng không bị cô lập trong môi trường xung quanh, à môi trường tập trung, thì giám sát điện tử chính là hàng rào mềm giúp họ giữ kỷ luật bản thân, tránh xa cạm bẫy ma túy, nhưng vẫn không bị kỳ thị, không bị tách khỏi môi trường xã hội.

Trước Quốc hội, Bộ Công an lần đầu giới thiệu thiết bị giám sát điện tử dành cho người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện và người sau cai. Thiết bị được các đơn vị kỹ thuật nghiệp vụ Bộ Công an nghiên cứu và phát triển theo dạng vòng đeo tay thông minh, có kích thước nhỏ gọn tích hợp cảm biến sinh học hiện đại, định vị GPS; chống tháo gỡ, chống cháy nổ, chống nước, chống va đập. Hệ thống giám sát vị trí theo thời gian thực 24/7 giúp lực lượng chức năng quản lý cư trú và di biến động của các đối tượng, đặc biệt là người không có nơi cư trú ổn định.

Mọi hành vi rời khỏi nơi cư trú, đi đến các điểm nóng về ma túy đều được cảnh báo tức thời tới lực lượng chức năng. Đặc biệt, dữ liệu phân tích còn hỗ trợ cơ quan chức năng sớm phát hiện dấu hiệu tụ tập bất thường và khoanh vùng các địa điểm nghi vấn dễ hình thành điểm tổ chức, chứa chấp, sử dụng trái phép chất ma túy. Tính năng "chấm điểm tuân thủ" hỗ trợ phân loại từng đối tượng, giảm áp lực giám sát thủ công cho cán bộ cơ sở.

Ứng dụng AI giúp đánh giá trạng thái tâm lý, nhận diện mức độ căng thẳng và phát hiện sớm các dấu hiệu nguy hiểm như sốc thuốc, từ đó gửi cảnh báo tức thời. Đây là chức năng được đánh giá có thể cứu người đeo trong nhiều tình huống khẩn cấp.

Bộ Công an dự kiến có khoảng 100.000 người sẽ thuộc diện áp dụng biện pháp giám sát điện tử sau khi Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) có hiệu lực. Việc áp dụng thiết bị này được đánh giá là góp phần giải quyết đồng thời ba mục tiêu trong phòng, chống ma túy: giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại. Nhờ đó, thiết bị được kỳ vọng giúp kéo giảm tội phạm hình sự hằng năm, mang lại hiệu quả kép: vừa bảo đảm an sinh xã hội, vừa giữ vững an ninh trật tự.

Thay mặt cơ quan soan thảo, Bộ trưởng Lương Tam Quang cũng đã giải trình làm rõ một số nội dung đại biểu quan tâm như quy định đưa người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi đi cai nghiện bắt buộc.

Đại tướng Lương Tam Quang nhấn mạnh, trong toàn quốc hiện nay chúng ta có 239 trường hợp này. Do số lượng không nhiều nên việc tổ chức cai nghiện ma túy bắt buộc tại trường giáo dưỡng đối với số đối tượng đảm bảo về điều kiện nguồn lực cơ sở vật chất trong tổ chức thực hiện. Ở đây chúng tôi đều có những cái khu đảm bảo được khu riêng để đối với những cái đối tượng này. Mặt khác môi trường của trường giáo dưỡng nó phù hợp với lứa tuổi này để đảm bảo quyền lợi của họ, nhất là việc tiếp tục học văn hóa. Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của Đại biểu Quốc hội thì chúng tôi sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra và các đơn vị có liên quan để chúng tôi nghiên cứu chỉnh lý dự thảo luật theo hướng đưa người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi cai nghiện ma túy bắt buộc tại trường giáo dưỡng hoặc cơ sở cai nghiện ma túy công lập trong trường hợp phải đủ điều kiện.

Nhấn mạnh mục tiêu cao nhất của dự án luật là xây dựng một xã hội không ma túy, cai nghiện đạt hiệu quả, không tái nghiện, góp phần duy trì an ninh, an toàn xã hội. Bộ trưởng Lương Tam Quang khẳng định, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ và giải trình cụ thể ý kiến của các Đại biểu Quốc hội. Báo cáo Chính phủ và phối hợp với các cơ quan Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật nhằm đảm bảo tính khoa học, khả thi, đồng bộ với pháp luật và điều ước quốc tế, qua đó nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy.

Trong phiên làm việc buổi sáng, sau khi nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 – 2035 và Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 – 2035. Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại tổ về 2 nội dung này.